Uczciwość wykonania ceny

Uwaga! poniższy tekst nie stanowi porady ani opini prawnej ale ma charakter wyłącznie informacyjny.

Jak wiadomo od 2004 roku podmioty operujące na europejskim rynku finansowym działają zgodnie z unijną dyrektywą Markets in Financial Instruments Directive (MiFID). Wytyczne MiFID objęły wszystkie banki, brokerów, giełdy, doradców inwestycyjnych i większość instytucji świadczących usługi finansowe na rynku kapitałowym. Zgodnie z tym dokumentem na firmy finansowe nałożono pewne wymagania i obowiązki. W rzeczywistości MiFID nie jest samym regulatorem, ale określa zasady, których muszą przestrzegać organy regulacyjne działające w europejskim obszarze gospodarczym. W rezultacie organy regulacyjne działające w ramach jurysdykcji Unii Europejskiej udzielają licencji wyłącznie pośrednikom którzy działają zgodne ze statutem MiFID. Tak więc, chociaż technicznie domy maklerskie mogą nie być regulowane bezpośrednio przez MiFID, zobowiazane są pośrednio przestrzegać tych wymogów. 

A zatem firma posiadająca zezwolenie MIFID może zasadniczo podjąć się oferowania usług finansowych we wszystkich krajach unii europejskiej. Dzieje się tak dzięki wykorzystaniu tzw. paszportu MiFID, który umożliwia działalność w całej Europie. Warto zauważyć, że wymogi MiFID faktycznie rozciągają się także na kraje nie bedące w unii europejskiej, ale stanowiące z nią  Europejski Obszar Gospodarczy, czyli także Islandię, Norwegię i Liechtenstein. W związku z tym każda firma Forex zarejestrowana w Europie jest uważana za dostawcę usług finansowych, a zatem podlega bezpośrednio wymogom MiFID z pewnymi wyjatkami, które tutaj pominiemy ponieważ dotyczą zupełnie innych obszarów branży finasowej. A więc wśród traderów i klientów na rynku Forex, MiFID od dawna jest uważany za symbol przepisów wysokiej jakości. Wynika to z faktu, że wiele uwagi koncentruje się na zapewnieniu, że oferty objęte MiFID spełniają najwyższe standardy przejrzystości i uczciwości. I tak do najważniejszych  aspektów MIFID należą m.in.:

• autoryzacja umożliwiająca świadczenie usług w innych państwach członkowskich.
• kategoryzacji klientów według zdolności w celu oceny ich przydatności dla każdego rodzaju inwestycji.
• wymóg zapewnienia wysokiego poziomu przejrzystości cen zarówno przed zawarciem transakcji, jak i po niej.
• wymóg zapewnienia, że ​​klient otrzyma najlepszy możliwy wynik realizacji zamówienia.

W praktyce jednak wytyczne te stały się martwym przepisem ponieważ doszło do bardzo wielu nadużyć oraz nieuczciwych praktyk ze strony instytucji finasowych. Coraz więcej skarg klientów, które napływały do organów nadzoru wymusiły na  ESMA aktualizację norm regulujących okreslających zachowanie sie podmiotów działających w branży finasowej. Z tego też względu w 2014 roku weszła w życie dyrektywa MiFID II. Dwa podstawowe cele zaktualizowanej dyrektywy odnoszą się do zwiększenia i regulacji konkurencji rynkowej oraz ochrony klientów na europejskich rynkach usług inwestycyjnych. W orbicie zainteresowania dyrektywy znajdują się wszystkie podmioty na rynku kapitałowym oraz wszystkie (oprócz kryptowalut) instrumenty finansowe. Wraz z MiFID w życie weszło także rozporządzenie MiFIR (Markets in Financial Instruments Regulation), którego zadaniem jest wsparcie zaimplementowania dyrektywy w porządek prawny państw członkowskich. I tak MiFID II nakłada na instucje finasowe szereg obowiązków, wsród któych szczególne możemy wymienić:

• obowiązek działania w sposób rzetelny i profesjonalny. Firmy muszą również kierować się zasadami uczciwego obrotu i najlepiej pojętymi interesami klientów.
• obowiązek przekazywania klientom pełnych i rzetelnych informacji. Klienci nie mogą być wprowadzeni w błąd,a przekazywane im informacje nie mogą budzić ich wątpliwości.
• obowiązek przekazywania klientom w odpowiednim czasie adekwatnych informacji dotyczących firmy inwestycyjnej i świadczonych przez niego usług, instrumentów finansowych, które są przedmiotem tych usług, rekomendacji oraz strategii działania, systemów, w których wykonywane są zlecenia klientów, a także kosztów i opłat związanych ze świadczeniem usług przez firmę. 
• obowiązek przeprowadzania przez instytucje finansowe badania wiedzy i doświadczenia klienta. 

Doskonały przykładem wykonania dyrektywy MIFID II jest np. kategoryzacja klientów na klientów profesjonalnych i klientów detalicznych, sprawdzenie poziomu wiedzy klienta, wprowadzanie odpowiednich środków i procedur zapobiegania powstawaniu i zarządzania konfliktami interesów, a co najistotniesze to informowaniu o wszelkich kosztach inwestycji, na jakie narażony jest klient w związku z zawieraną transakcją. MiFID II nakłada także na domy maklerskie i brokerów obowiązek składania raportów obejmujących wszelkie dane dotyczące transakcji do organów regulacyjnych. Na prośbę klienta firmy muszą także udostępnić pełne szczegóły każdej transakcji. Wymagane jest również przedstawienie tzw. best execution policies (politykę realizacji zleceń). Zdaniem ESMA, ma to udowodnić, że instytucja handluje aktywami po możliwie najlepszej dla klienta cenie. Co więcej, wszystkie podmioty działające na rynku finansowym muszą rejestrować wszelkie zawarte transakcje, całą korespondencję z klientem oraz wszystkie nagrania rozmów telefonicznych przez okres co najmniej 5 lat. 

Patrząc na MIFID od strony klienta należy zaznaczyć, że w ramach kontaków i świadczonych usług, każda firma inwestycyjna  powinna wskazać:

• dokładną nazwę dostawcy płynności.
• czy firma inwestycyjna jest powiązana z dostawcą płynności.
• organ nadzoru, który wydał dostawcy płynności licencję maklerską.
• źródło, z którego korzysta dostawca płynności przy ustalaniu cen instrumentów finansowych.
• metodologie obliczania marży stosowanej przez dostawcę płynności.

Tutaj dyrektywa MIFID jest bardzo interesująca z punktu widzenia klientów, którzy otrzymali prawo do wyjasnień:

• w jaki sposób broker wchodzi w interakcję z rynkiem.
• w jakim modleu działa.
• z jakich źródeł firma inwestycyjna korzysta w procesie tworzenia cen instrumentów finansowych dla swoich klientów.
• nazwy podmiotów czy innych źródeł (jak np. giełdy), od których/z których firma inwestycyjna pobiera kwotowania instrumentów finansowych.
• wysokość marży jaką firma inwestycyjna dolicza do pobranych kwotowań.
• definicję błędnego kwotowania, opartą na obiektywnych zdarzeniach.
• źródło cen referencyjnych uznanych przez firmę inwestycyjną jako ceny rynkowe.
• na żądanie klienta kwotowania konkretnego dostawcy kwotowań/płynności, będącego podstawą do ustalenia ceny instrumentu finansowego dla klienta.

Reasumując dotychczasowe informacje dyrektywa MIFID 1/2 zobowiązuje instytucje finasowe, a w tym domy maklerskie, brokerów do oferowania najlepszej realizacji ceny przy wykonywaniu zleceń w imieniu klienta! Zasada ta dotyczy również wielu produktów pochodnych, w tym kontraktów CFD i zakładów bukmacherskich. Najlepsza realizacja nie jest więc widzimisię jakiegoś tam brokera, ale jego obowiązkiem. Proces realizacji musi znaleźć swoje odzwierciedlenie w polityce wykonania, która musi określać systemy wykonywania zleceń, a w przypadku instrumentów pochodnych musi uwzględniać i rozróżniać między instrumentami pochodnymi będącymi przedmiotem obrotu giełdowego a produktami OTC. Dodatkowo klient musi na to wszystko wyrazić zgodę w sposób świadomy. Więcej na temat praw klientów można przeczytać w specjalnie przygotowanym biuletynie Komisji Nadzoru Finasowego dostępnym pod poniższym linkiem.

Rynek Forex. Zagrożenia i prawa uczestników nieprofesjonalnych >>

Osoby chcące pogłębic temat dotyczący dyrektywy MIFID II, mogą zapoznać się ze specjalnym materiałem filmowym przygotowanym przez KNF.

Autor: Dariusz Kaniewski